Ongeconcentreerd, impulsief en hyperactief gedrag, oftewel ADHD, is een complexe aandoening. Eerder kon je al lezen over de rol van de darmen bij ADHD. Naast het in verbeteren van de darmflora, kun je als ouder echter nog meer doen voor je kind met ADHD. Bijvoorbeeld op het gebied van voeding (voeding is immers een bepalende factor voor de samenstelling van de darmflora) door middel van een ADHD dieet en het aanvullen van vitaminen, mineralen en vetzuren door middel van gerichte suppletie.

Een ADHD dieet, hoe goed werkt dat?

Professor Huub Savelkoul van de Wageningen Universiteit & Research heeft samen met doctor Lidy Pelsser onderzoek gedaan naar de rol van de afweer en voeding bij ADHD. Zij stellen dat voeding een belangrijke rol speelt in de ernst van ADHD-klachten. Hier kan zowel een allergie als een voedselovergevoeligheid aan ten grondslag liggen.6

In een studie die in 2011 gepubliceerd is, toonden zij aan dat het gebruik van een strikt eliminatiedieet bij kinderen ADHD-symptomen kan verminderen. Gedurende 5 weken aten en dronken de kinderen alleen rijst, vlees, groenten, peer en water. Bij 64 procent van de kinderen waren de klachten aanzienlijk verbeterd na 5 weken.9 Het spreekt voor zich dat dit dieet niet langdurig gevolgd kan worden en dat het een uitdaging is om het dieet 5 weken vol te houden. Het is daarom aan te bevelen om dit dieet alleen te volgen onder begeleiding van een deskundige. Pelsser heeft in de loop van de jaren het dieet verder geoptimaliseerd en biedt dit nu aan in Eindhoven in haar Pelsser RED-centrum.

De Southampton Six

Er bestaan vele verschillende diëten die claimen werkzaam te zijn bij ADHD. Veelgenoemde diëten zijn het Feingold-dieet, een dieet zonder kunstmatige kleurstoffen, glutenvrij en caseïnevrij (of zuivelvrij). De wetenschappelijke onderbouwing voor deze diëten is echter niet altijd even sterk.

In 2007 publiceerden wetenschappers van de universiteit van Southampton een onderzoek dat aantoonde dat de synthetische kleurstoffen tartrazine (E102), chinolinegeel (E104), zonnegeel (E110), karmozijn (E122), ponceau 4R (E124) en allurarood (E129), ook wel ‘de Southampton Six’ genoemd, hyperactief gedrag bevorderen. Er is echter vanuit de wetenschappelijke wereld veel kritiek geweest op deze studie. Vreemd genoeg is er sinds die tijd maar weinig vervolgonderzoek gedaan, wat betekent dat het onzeker blijft of deze synthetische kleurstoffen echt invloed hebben op gedrag. Hoogleraar Voeding en Gezondheid, Jaap Seidell, geeft aan dat naar schatting 8 procent van de kinderen met ADHD symptomen heeft die in verband gebracht kunnen worden met synthetische kleurstoffen.10 Het elimineren van deze stoffen is dus het proberen waard.

ADHD en het Feingold-dieet

Overige diëten laten beduidend minder overtuigende resultaten zien. Het meest bekende dieet bij ADHD, het Feingold dieet, elimineert niet alleen synthetische kleurstoffen, maar laat veel breder stoffen weg uit de voeding. Dit laat echter geen duidelijke meerwaarde zien ten opzichte van synthetische kleurstoffen alleen. Een grote analyse van de effecten van de verschillende diëten uitgevoerd door wetenschappers van de Universiteit Leiden en de Radboud Universiteit, geeft aan dat de effecten onderhevig zijn aan veel factoren. Als kinderen naast ADHD tevens last hebben van darmklachten, zou het glutenvrije en caseïnevrije dieet kunnen werken.11

ADHD dieet niet voor langdurig gebruik

Het is belangrijk om je te realiseren dat alle genoemde diëten niet bedoeld zijn voor langdurig gebruik, omdat de voedingspatronen niet volwaardig zijn. Langdurig gebruik kan resulteren in een tekort aan essentiële voedingsstoffen, waaronder vitaminen, mineralen en vezels. Ze dienen enkel toegepast te worden onder begeleiding van een deskundige, zodat er bekeken kan worden waar het kind daadwerkelijk last van heeft. Vervolgens kan op basis van deze gegevens een persoonlijk voedingsplan opgesteld worden.

Tekort aan voedingsstoffen

Waar de diëten zich met name richten op het uitsluiten van voedingsmiddelen, kan ADHD ook vanuit een andere invalshoek benaderd worden. Verschillende studies laten namelijk zien dat een tekort aan nutriënten een rol kan spelen bij ADHD-klachten. Belangrijke voedingsstoffen die genoemd worden, zijn de essentiële omega-3 en omega-6 vetzuren, ijzer, zink en magnesium.

ADHD en omega-3 vetzuren

Met name het omega-3 vetzuur DHA is belangrijk voor de opbouw van hersenweefsel. Er zijn aanwijzingen dat kinderen met ADHD een tekort hebben aan dit vetzuur en dat de omega-3/omega-6 balans is verstoord. Een studie liet zien dat een supplement met omega-3 vetzuren de vetzuurbalans kan herstellen en de beschikbaarheid van DHA in de hersenen kan verhogen.5

Omega-3 supplementen worden in verschillende vormen aangeboden. Een supplement uit krillolie lijkt effectiever te zijn dan een supplement met visolie.12

IJzer, magnesium en zink

Van ijzer, magnesium en zink zijn er studies die aantonen dat een tekort aan deze nutriënten onder kinderen met ADHD geregeld voorkomt. Er werd tevens onderzocht of suppletie met de nutriënten een verbetering van de klachten laat zien. De studies zijn echter van matige kwaliteit en dit maakt het moeilijk om goede conclusies te trekken.13

Toch loont het de moeite om deze tekorten op te heffen met gerichte suppletie. Ook als het geen directe effecten blijkt te hebben op de ADHD-klachten, zal het toch de algehele gezondheid ten goede komen. Wat betreft de doseringen voor de nutriënten kan ik je niet direct een advies geven. De doseringen zijn namelijk afhankelijk van de leeftijd van het kind.

Rust, reinheid en regelmaat

Al met al zijn er verschillende manieren waarop je  je kind met ADHD kunt ondersteunen. Allereerst dient stress zoveel mogelijk vermeden te worden, omdat dit ADHD-symptomen kan verergeren. Ook stress over voeding is uit den boze. Laat je om deze reden adviseren door een deskundige als je overweegt om een eliminatiedieet uit te proberen. Niet alleen om het ontstaan van tekorten in de voeding te voorkomen, maar ook om ervoor te zorgen dat eten voor het kind leuk blijft. Bovendien voorkom je dat je ongestructureerd voedingsmiddelen elimineert, waardoor niet goed meer duidelijk is wat de effecten zijn.

Uiteraard kun je wel zelf kritisch kijken naar de basisvoeding van het kind. Een gezonde voeding is de basis voor een goede (darm)gezondheid. Eventueel kun je een voeding met veel groenten, fruit en vezels nog aanvullen met nutriënten zoals krillolie en een multi. Uiteraard is dit te combineren met reguliere medicatie, mocht je dit willen. Waar je ook voor kiest, ‘rust, reinheid en regelmaat’ is het allerbelangrijkste.

Het volledige artikel is verschenen in het tijdschrift Medisch Dossier. Meer informatie vind je hier

Referenties

1. Pediatr Res. 2015 Jun;77(6):823-8
2. 2011 Feb 5;377(9764):494-503
3. Seidell J, Halberstadt J. Jongleren met voeding.
4. Eur Child Adolesc Psychiatry. 2017 Sep;26(9):1067-1079
5. Altern Med Rev. 2007 Sep;12(3):207-27
6. Pediatr Clin North Am. 2007 Dec;54(6):983-1006; xii