In 2015 publiceerde de Gezondheidsraad de nieuwe Richtlijnen Goede voeding. De voedingsadviezen zouden chronische ziekten, waaronder diabetes type 2, moeten verminderen onder andere door verlaging van de systolische bloeddruk, het LDL-cholesterol en het lichaamsgewicht. [1] De richtlijn omvat onder andere het advies om meer plantaardige en minder dierlijke voeding te consumeren en stimuleert tevens de consumptie van volkorenproducten, peulvruchten en plantaardige oliën. Een Nederlandse onderzoeksgroep heeft bekeken of mensen met diabetes type 2 die gedurende twee jaar deze richtlijnen volgden een verbeterde glucosestofwisseling en gezondere bloedvaten hadden. [2] Dit bleek niet het geval.

Aan het onderzoek namen 1202 diabetes type 2-patiënten deel, gemiddeld hadden zij een BMI van 29,6 wat wordt beschouwd als overgewicht (geen obesitas of ernstig overgewicht). Aan de hand van ingevulde voedingsdagboeken werden de deelnemers voor de data-analyse ingedeeld in drie groepen op basis van het volgen van de Richtlijnen Goede Voeding. Deze werd berekend waarbij een score van 0 stond voor het volledig niet volgen van de richtlijnen en een score van 130 voor perfecte uitvoering van de Richtlijnen Goede Voeding. De gemiddelde score bedroeg 72. De deelnemers werden ingedeeld in drie groepen naar de score die zij hadden voor het volgen van de richtlijnen, namelijk ‘relatief slecht volgen van de richtlijnen’, ‘gemiddeld goed volgen van de richtlijnen’ en ‘zeer goed volgen van de richtlijnen’. Aan het begin van de studie, na 1 jaar en na 2 jaar werd er bloed afgenomen om de HbA1c-waarde, nuchtere bloedglucose en concentratie bloedvetten te bepalen. Ook werden tijdens deze bezoeken de BMI, nierfunctie en bloeddruk bepaald.

Het volgen van de Richtlijnen Goede Voeding had na twee jaar niet geleid tot een significante verbetering van de HbA1c-waarde (een maat voor de gemiddelde bloedsuikerconcentratie gedurende een aantal weken). Hierbij was er geen verschil tussen de mensen die heel goed en relatief minder goed de richtlijnen opgevolgd hadden. Ook de nuchtere glucose was niet significant verbeterd. De vrouwen hadden na twee jaar een licht verbeterde HDL-cholesterolspiegel. Voor de gehele onderzoeksgroep geldt echter dat de samenstelling van de bloedvetten (totaal cholesterol, LDL – , HDL-cholesterol en triglyceriden) niet verbeterd was. Het BMI van de mensen die zich het best hielden aan de richtlijnen was wel significant afgenomen met gemiddeld 0,41 punten. Echter, dit betekent dat de deelnemers zich nog steeds aan de bovengrens van de classificatie ‘overgewicht’ bevonden. In nierfunctie en bloeddruk werden geen verschillen gevonden tussen de verschillende groepen en in vergelijking met de beginwaarden.

De resultaten doen de vraag rijzen of het volgen van de richtlijnen voldoende bijdraagt aan het verminderen van diabetes type 2, of dat een andere aanpak wellicht beter op zijn plaats is.

Bronnen

1. Richtlijnen Goede Voeding 2015, via https://www.gezondheidsraad.nl/documenten/adviezen/2015/11/04/richtlijnen-goede-voeding-2015
2. Bartels, E. C. M., den Braver, N. R., Borgonjen-van den Berg, K. J., Rutters, F., van der Heijden, A., & Beulens, J. W. J. (2022). Adherence to the Dutch healthy diet index and change in glycemic control and cardiometabolic markers in people with type 2 diabetes. European Journal of Nutrition, 1-13.